kompozisyon

giriş gelişme sonuç bağlamında yazılması gereken ve kendine özgü bazı kuralları olan yazım türü. giriş tek paragraf olur, gelişmede olay örgüsü, sonuçta sonuç yumağı falan filan. bi de lisede yazılanların yüzde 90'ı "insanlar..." diye başlardı nedense.

(bkz: biraraya getirme)

giriş, gelişme, sonuç üçlemesinin birleşiminden oluşan yazın

yazamayanların "hocam, girişi bi yazsam gerisi gelicek" diye kendilerini avuttukları yazı türü.

(bkz: günümüzde)

sanatta yapıtın oluşturulacağı öğelerin bir araya getirilmesiyle oluşturulan kurgu.

uyumlu bütünlük

ilkokul çağının gülüdür kompozisyon, eğlencelidir. her ne kadar giriş gelişme ve sonuç bölümlerinden ibaret olduğu bilinsede o zamanlar bu giriş çelişme ve sıçıştır bir ilkokul öğrencisi için. 3 ten 5 e kadar sırasıyla"ayağını yorganına göre uzat", "akılsız başın cezasını ayaklar çeker"," damlaya damlaya göl olur" gibi ata sözleri ile coşarken ortaokul sıralarında "istisnalar kaideyi bozmaz" sözü ile bi hassiktir oluverirsiniz. "noluyo amna koyym, istisna ne demek kaide kim" gibi sorularla afallar, ben en iyisi götümden sallıyım, tutar belki dersiniz..

"kaide: her yılın 26 aralığında coşkuyla kutlanan bir bayramdır. istisnalar............error"^$%&" diye başlamamaktır.. ama siz bi başlayın gerisi gelir onun...

bir türkçe öğretmeni olarak öğrencilerime yasakladığım kelime..o ne lan..el kadar çocuğa "kompozisyon" yazdırıyorlar..çocuk daha adını söyleyemiyor onun..girişi gelişmeyi sonucu düşüneceğim diye ayar oluyor..üstüne yazım kuralları, nazım kuralları, pabucumun kuralları..gidiyor da gidiyor..

yazmaktan korkan, kaleme asla dokunmayan, kompozisyon denen şeyden iğrenen nesiller yetişiyor..

e sen n'apıyorsun derseniz..kağıdı veriyorum..hiçbir yazım kuralı yok..isteyen istediğini yazıyor bir dönem..erkekler maç, oyun, film anlatıyor kızlar dedikodu yapıyor birlerini çekiştiriyor..bütün bu faaliyetleri "yazı etkinliği" diye yapıyorum..

sonra..

sonra azıcık kuralları öğretiyorum..ama yine kasmıyorum kural kural diye..ekime kadar diyorum..uygularsanız ekime kadar..uygulamıyorlar..olsun..yazsınlar yeter ki..yazıyorlar da..bu mal dediğin çocuklar oturdu mu iki sayfa yazı yazıyor şimdi..

sonuç: mükemmelim lan!

giriş, gelişme, sonuç biçimiyle insanı özgürlükten alıkoyan yazı biçimi.
(bkz: nesir)

yıllar sonra bugün, ilk defa üç aldım lan sdjkfnkjd. sikeyim. ilk yazdığım kompozisyondan da üç almıştım...en son lisede 98 ile kapatıyordum hadiseyi. almanca öğrenme dönemimde ve almanca sınavlarımda da paso 2-1,4 arasında bir şeyler olurdu...

hoca dikkatli okusun diye "fighting for peace is like fucking for virginity" ile başlamak gerenkmiyormuş. kompozisyonun sonuna gelince, başından bağımsız bi şe oldu. zaman da az olunca davara gitti...

demek ki neymiş? hele de ana dilimiz olmayan bir dilde yazıyorsak, iki kere düşünecekmişiz "nedir amacım" "buna nasıl ulaşabilirim" "nasıl okumaya teşvik ederim" deyü....

ama fikriyattan değil lan, gramerden gitti notlarım!!!!1

güzel yazabildiğim.

şöyle ki..

bu konuda öyle bir üne kavuşmuşum ki tee çanakkaleler'den arayıp "öğretmenimiz cumhuriyet ve kadın temalı bir kompozisyon verdi de balefulwhisper ablacım.. benim yerime sen yazar mısın noluurr?:ş" diyen bir ses duydum sabah. komşumuz olan babaannesi beni önermiş.

salşdkaşsd. zaten soğuk. mnskym yazcaz mecbur. dkslfşsdf

kişinin özgürlüğünü kısıtlamaktır. belli kalıplara göre bir yazı yazdırmaktır ki kalıp hiç hoş bir şey değildir. milli eğitim sistemimizde değişmesi gereken şeylerden birisi.

konu bulmaya gerek yok aklında ne varsa yaz devamı gelir ama yazarken bi amaç için yazdığını unut. kompozisyon kelimesi kulağa basit gelebilir ama içinde çok şey gizlidir aslında.

lisede bir edebiyat hocamız vardı. kendisi okuldaki tüm ergenlerin ve belki de diğer erkek öğretmenlerin hayran olduğu güzel, genç ama bir o kadar da aklı biraz seyrek bir kadındı. her neyse eğitim öğretim döneminin ilk kompozisyon dersiydi, bizim hoca neler yapacağımızı, nelere dikkat edeceğimizi falan anlatıyordu (ilk ders masalları işte). işte bu anlatılanlardan tek aklımda kalan; kompozisyon giriş gelişme sonuç şeklinde olmamalı, artık yıkın bu tabuları diyordu. sonra ben de kendi kendime; içimden geldiği gibi bir şeyler yazarım dedim.
neyse ilk kompozisyon yazılısı geldi, ben aldım kağıdı hocanın dediği gibi giriş, gelişme, sonuç tabularını yıkarak, kendimce bir şeyler yazdım. sonuçlar belli olduğunda aldığım not yerlerde sürünüyordu (30 falan vermişti). oysa ben dediği gibi tabuları yıkarak yazmıştım, o kompozisyonu. neyse ki sonraki yazılıda hocanın laflarına kanıp da dediği gibi yazmadım, giriş gelişme sonuç olarak bir şeyler karaladım verdim. sonuç başarılı idi 70 80 bir şey vermişti.