bulgaristan göçmenleri

bulgaristandan çeşitli yıllarda göçlerle gelmiş insanlardır. kocaeli, izmir, bursa, balıkesir, tekirdağ da yoğun olarak bulunurlar. mekanik, satranç, ve sporda çok iyileri vardır. özellikle spor için (bkz: naim süleymanoğlu).

cumhuriyet'in kurulduğu yıllarda, türkiye'ye gelirken yolda yakınlarını kaybetmiş, yitirmiş, acılar çekmiş kişilerdir.

tüm genellemeler yanlıştır biliyorum ama genelde çok çalışkan ve çok tutumlu insanlardır. kıl kapılası tipleri de vardır, şeker gibi yiyilesi de. ancak aksanlı konuşmaları vardır ki benim tüm faşist duygularımı ayağa kaldırır.

80'li yılların sonunda türk maarifine "kiril alfabesiyle kopya çekmek" kavramını sokmuş insanlardır.

izmir'de, yaşadığım muhitte sevdiğim bir abi vardı sumen - bulgaristan'dan göçme. adı asan, oğlu vardı bi de, adı amdi (oolum amdi diye seslenirdi). diyeceğim o ki, söyleyemedikleri halde çoluk çucuğuna h harfiyle başlayan isimler koyan "a be" insanlarıdır bulgaristan göçmenleri. sayelerinde cümleleri "be ya" ile bitirir oldum. çok seviyorum.

politically correct olarak "soydaş" olarak bahsedilirler. ama incorrect olarak "macır" ve "bulgar göçmeni" dendiği de olur.
türkiye'deki çoğu insanın o kot kafasına sokamadığı ise bu insanların öz be öz türk olmasıdır. bulgar ırkıyla zerre alakaları yoktur. aynı mallığı yunanistan göçmenleri için de yaparlar. kendi hallerine cahilliklerine bırakıyorum.

ayrica (bkz: todor jivkov)

kap kavramına bulgarca'da caşka dediklerini beynime kazımış olan bir örneğiyle tanışmış bulunduğum insanlar.

bulgaristan'dan din değiştirmeye zorlanmaları, ibadetlerine karışılması, sünnetin yasaklanması, hor görülmeleri gibi sebepler yüzünden türkiye'ye zorunlu göç eden balkan türkleridir. türkiye de kendilerine çeşitli imkanlar tanınmış olsada, esas olarak çalışkanlıkları sayesinde almanyadaki türk işçileri gibi türkiye'de dinamo vazifesi görmüşlerdir.. ve yine zamanında türkiye de yaşayan türkler tarafından da hor görüldükleri vakidir. çalışan kadınları, komşularınca horlanmış, her işlerini kendileri yapan erkekleri göze batmıştır.nihayetinde küçük mahallelerde, ya da belli muhitlerde yoğunlaşarak varlıklarını ve yaşayış tarzlarını da kabul ettirmeyi başarmışlardır.. alkol, bazı istisnaları olsada vazgeçilmezleridir. 13 yaşında ilk birasını annesinin elinden içen birisi olarak en azından bunu rahatlıkla söyleyebilirim sanıyorum.

bir bulgaristan göçmeni olarak diyebilirim ki bazen benim bile anlamadığım şekilde konuşurlar. yarı bulgarca yarı macırca bir şeyler ortaya çıkartıp insanı gülme krizine sokabilirler.

-toşnu zavoyda katastrof olmuş lafı bunlardan en bombasıdır mesela. türkçe meali "tam virajda kaza olmuş"tur.
-kuruşkayı kaçır lambayı söndür; toklar gitti ise elektrikler gitti manasındadır.
-yaşlı teyzeler (tiize ya da tete bir erkek evladını severken quot a benim kadın yavrım quot diyebilirler ki buradaki kadın güzel` anlamına gelir.
-bir de kuuduuru gitmek lafı vardır ki düşündükçe gülerim. kuu kısmını bilmesem de duuru doğru anlamındadır ve her hangi bir yöne rasgele gitmek anlamına gelir.
nerden çıkmış, nasıl bu hale gelmiş ciddi bir merak konusu ve büyük bir muallak benim için.
-kıfısına gitmek lafı da çok orijinaldir, "çok kıfıma gideeri" lafı söz konusu olan şeyin o insanın çok gülüncüne gitmesi gibi bir şeye delalet eder.

-özellikle dedelerin- diyalogları ise şöyledir:

+merabayın (merhabalar çoğul anlamda)
-a ba nabaasın ba (nasılsın)
+islaa ba yaşayaarız (iyi, yaşıyoruz)
-uşaklaa nabaarı? (çocuklar ne yapıyor)
+okuyaala bicem aynı te tööle (okuyorlar, aynı işte)
-pek islaa.. pek islaa.. okusunlaa ba. (çok iyi çok iyi, okusunlar)
+adi ben alatlayaarım. gideem ben (hadi benim acelem var, gidiyorum ben)

-peçkayı yakmak, (sobayı yakmak), celetka*, potnik*, gaşti*, diiren* gibi orijinal bulgarca lafları da hala kullanırlar.

bu nedenle türkiye'ye yeni gelmiş ve ilkokula başlamış göçmen çocuklar bi iletişim zorluğu çekmiştir hep. mesela ben morka sevmiyorum der zavallı yavrucak, karşıdaki de morkanın havuç anlamına geldiğini bilmez. morka diyen yavrucak da morkanın başka bi adı olduğunu bilmediğinden bi anlaşamanın içine düşerler. oldukça hayal kırıklığına uğramıştım ben mesela diirenin çatal, gaştinin külot olduğunu öğrendiğimde.

te toşnu tööle bizim macırlar

(bkz: bulgaristan maacırları aman da aman)
(bkz: trakya düğünleri)
(bkz: şarkı)

gayet çalışkan insanlardır. ve sanırım bu çalışkanlıkları yüzünden bazı yurdum insanı tarafından kıskanılırlar, ve bu yüzden kendilerine özgü bazı ayrı mahallelerde yaşarlar. evlerini kendileri yaparlar genelde, çünkü apartmana tıkılmayı sevmezler(bulgaristanda zamanında hep köyde yeşillik içinde yaşadıkları için) ve evlerinin bahçesi vardır mutlaka. kendilerine has konuşmaları da insanın içini güldürür böyle yüzünüzde bi tebessüm belirir. iyi niyetli insanlardır, ve zamanında çok ezilmişlerdir. çok büyük zorluklara göğüs germişlerdir, bu yüzden saygı duyulası insanlardır bence.

çeşitli politik kararlar sebebiyle bulgaristandan türkiyeye göç etmiş güzel insan topluluğudur .anneanneleri o günleri hep ağlayarak anlatır çünkü kendilerine ait olan bir çok şey bulgaristanda kalmıştır onların kendi annelerini ziyaret edebilecekleri kendi mezarları ,ürün albilecekleri kendi toprakları kalmamıştır yeni bir ülkede yeni bir hayat kurmalıdırlar,artık onlar türkiyede kendi topraklarına sahip olmak için çabalarlar kaldiki bu çok zordur ama yeni mezarlıklara sahip olmaları pek zaman almaz.

tanıdığım versiyonlarını genellemem gerekirse, ortak özellikleri;

-dağlara, bulutlara bakarak konuşmaları,
-seks hikayeleri anlatmaya meraklı olmaları,
-kaçak içki siparişi almaları

olan insanlardır. yinede temiz ve düzgün insanlardır.

işin başı balkan savaşlarına kadar dayanan göçler.

1989 yılında eskişehir'e gelen göçmenlerdir ayrıca, çok çalışkan ve tutumlu olurlar, eskişehir yerlilerinden önce ev ve araba sahibi oldukları için eskişehirliler pek sevmezler. ayrıca devlet yardımıyla ev aldıkları ve devlet sektöründe memurluk görevi verildiği efsane şeklinde dolaşır. muhacırlar kabul etmezler, çok sıkıntı çektiklerini söylerler; ama eskişehir yerlisi böyle bilir. diğer şehirlerde durum nasıl bilemeyeceğim.