influenza a (h5n1) virüsü, esas olarak kuşlarda bulunan influenza a tipi bir grip virüsüdür. ilk kez 1961 yılında güney afrikadaki kuşlardan izole edilmiştir. tüm kuş gribi virüslerinde olduğu gibi, h5n1 avian flu virüsü de esas olarak kuşlar arasında dolaşmakta ve ölümcül olabilmektedir. çok bulaşıcıdır.
h5n1 salgını 2003 yılının sonlarında başlamış ve asyada 8 ülkede görülmektedir: kamboçya, çin, endonezya, japonya, laos, güney kore, tayland ve vietnam. h5n1 salgını şu ana kadar 100 milyondan fazla kuşun ya hastalanmasına ya da salgının kontrol altına alınması için öldürülmesine neden olmuştur. mart 2004 itibariyle salgının kontrol altına alındığı bildirilmiştir. ancak 2004 yılı haziran ayı sonlarında yine asya ülkelerinde olmak üzere kümes hayvanlarında influenza h5n1 salgınları bildirilmeye başlanmıştır. şu anda salgınlar devam etmektedir. her iki salgın periyodunda da vietnam ve taylanddan insan vakaları bildirilmiştir. son aylarda kamboçya ve endonezyada da insan vakaları görülmeye başlanmıştır.
son olarak temmuz 2005'te rusya ve kazakistan'da görülen h5n1 virüsü, ekim 2005'te romanya ve türkiye'de kümes hayvanlarında bildirilen salgınla avrupa'ya da sıçramıştır. ancak bu bölgelerde henüz insan vakasına rastlanmamıştır.
h5n1 virüsü genellikle insanlarda hastalık yapmaz. bununla birlikte 1997de hong kongdaki kümes hayvanlarındaki kuş gribi salgını sırasında kuş gribi virüsünün ilk kez kuşlardan insanlara geçtiği görülmüştür. bu salgında 18 kişi kuş gribi virüsü ile solunum yolu enfeksiyonu geçirmiş ve 8 kişi hayatını kaybetmiştir. şu anda devam etmekte olan salgında ise tayland ve vietnamda insan vakaları görülmeye devam etmektedir. bu vakalar içinde ölüm oranı yaklaşık %51dir. bu vakaların çoğunun hasta kümes hayvanları ile direkt temas veya bu hayvanların salgılarının bulaştığı yüzeylerle temas sonucu yayılmaktadır. her yeni insan enfeksiyonu virüsün kendisini değiştirme ve hızla büyük gruplara yayılabilme potansiyeli kazanması için bir fırsat sağlar. bu kadar yüksek ölüm oranı ile seyreden bir enfeksiyonun çok sayıda insana ulaşması oluşturacağı zararın da aynı oranda büyümesi demektir.
h5n1 virüsünün insandan insana geçişi, tahmini birkaç vaka ile birlikte sınırlıdır. bununla birlikte tüm influenza virüsleri değişme yeteneğine sahiptir ve bilim adamları h5n1 virüsünün bir gün insandan insana kolayca geçebilme ve insanları kolayca hasta edebileceğine inanmaktadır. bu virüse karşı insanlarda bağışıklık yoktur ve eğer h5n1 virüsü insandan insana kolayca bulaşma yeteneği kazanırsa tüm dünyada kuş gribi salgınına sebep olabilir. böyle bir salgının ne zaman meydana gelebileceğini tahmin etmek mümkün değildir. ancak şu anda devam etmekte olan salgın, muhtemel dünya çapında bir salgına yol açabilme ihtimali nedeniyle çok yakından takip edilmekte ve hazırlık yapılmaktadır.
şu anda insanları asyada salgın yapmakta olan h5n1 kuş gribinden koruyabilecek bir aşı yoktur. bununla birlikte bu virüse karşı aşı geliştirme çalışmaları devam etmektedir. insanları h5n1 virüsüne karşı korumak üzere geliştirilmekte olan aşıda, insanlarda test edileceği üçüncü faz çalışmasına ulaşılmıştır. tahmini olarak 2007 yılında bu aşı, insanların yaygın kullanımına sunulabilecektir.
http://www.gribeson.com/ovcp_new_pages/kus_gribi_genel_bilgi_101005.asp
