ispanya iç savaşı

(bkz: çanlar kimin için çalıyor)

1936-1939 yılları arasında sosyalist hükumet ile faşist general francisco franco ve destekçileri arasında yaşanan savaş. sosyalistler rusya'dan, faşistler ise almanya ve italya'dan büyük askeri yardım aldı. zaten bu savaş almanların blitzkrieg stratejisinin denemelerini yapıp geliştirdikleri savaştır. sonuçta da franco sosyalist hükümeti devirip kendi hükümetini kurmuştur. bu hükümeti ilk tanıyanlar ise fransa ve ingiltere olmuştur.

(bkz: for whom the bell tolls)

(bkz: concierto de aranjuez)

george orwell'ın katalonya'ya selam kitabında anlattığı ve kendisininde bizzat "poum" cephesinde katıldığı, ama sovyetlerin(stalin) bok yemesi ve bencilliği sonucu anarşistlerin yenik düştüğü dolayısı ile faşistlerin kazandığı savaş.

ikinci dünya savaşının provası olan iç savaş.

faşistleri destekleyen almanya ve italya ile anarşist karşıtı görünümüyle sovyetlerin birbirlerine yakın politika izlemesine neden olmuş. anarşistlerin sözde yardımcısı olan ingiltere ve fransa ise kutbun diğer tarafını oluşturmuşlardır.
tabi daha sonra adolf hitler sovyetlere kazık atmış. kutuplar değişmişdir.

birçok kişiyi imamın kayığına bindirmesini bir yana bırakırsak, bir dönem ispanya toplumuna vurduğu darbeyle sanatçı efradına da büyük insanlar katmamış değildir.

türk solu diye bileceğimiz bir adamın mihri belli'nin gerilla olarak katıldığı savaş
ha bu arada (bkz: mihri belli)

george orwell'in bu savaştan önce gördüğü ispanya ve sonrasında gördüğü ispanya arasındaki fark, 1984'ü yazmasındaki temel etkendir.

bir arkadaşım enternasyonalizmin son umudu katalan topraklarında can verdi demiştir.. koskocaman bir halkın tarihinin yok edildiği savaştır..ne doğru dürüst bir belge ne doğru dürüst bir anlatı bulunmaktadır savaşın büyüklüğüne dair..

o dönemdeki bir çok aydın savaşa katılmıstr benm bildikelrim picasso, george orwell . . .

komünistlerin anarşistlere attığı kazıktır.

1936-1939 yılları arasında ispanya da anarşistler ve cumhuriyetçiler ile milliyetçileri karşı karşıya getiren savaş. sonunda diktatör franco'nun kuvvetleri galip gelmiş, adolp hitlere dünya savaşı için yeni bir müttefik katılmıştır. avrupanın günümüz siyasal haritasının belirlenmesi açısından 20.yy da yaşanan en önemli olaylardan biridir. zira sovyetlerdeki devrimden sonra avrupada iyice gelişen anti-kapitalist ve anti-faşist hareketler büyük bir hezimete uğratılmıştır.

ayrıca dünya tarihinde anarşizmin kendisini yaşama geçirme imkanı bulduğu ender ortamlardan birini yaratmıştır bu savaş. anarşistlerin sınıfsız-efendisiz toplum pratikleri joseph stalin tarafından pek hoş görülmemiş, zaten kıt olan silah kaynakları kesilerek anti-faşist cephenin hezimetinde önemli bir rol oynamıştır. george orwell cumhuriyetçiler (bkz: poum) safhında aktif olarak yer aldığı savaşın sonrasında anılarını homage to catalonia kitabında ayrıntılarıyla anlatmıştır. geçit yok-no pasaran bu savaşta üremiş bir slogandır.

elbette dönemi en iyi anlatan şahika guernica'dır. sınırdaki kasabanın almanlarca bombalanması sonucunda enkazı anlatan picasso belki de bu yüzden komünist olmuştur.

anarşizm'in pratiğini bulduğu savaştır.ütopya denen olgu kısa sürelide olsa uygulanmıştır.
katalunya'yla yetinmeyen durruti ve yoldaşları, faşist iktidarların güçbirliği etmesiyle savaşı kaybetmiştir.
devrimci mücadelenin bi benzerini ukrayna'da mahnovistler vermiştir.çıkan sonuç şudur;anarşistler hiçbir zaman kalıcı bir devrim yapamadılar, ama iyi birer isyancıydılar.
no pasaran!

nazım hikmet bu savaş için, 1937 yılında sofya'da "karanlıkta kar yağıyor" adlı şiiri yazmıştır.