kıraathane

kıraathaneler, kahve içenlerin toplandığı ve muhabbet ettiği kahvehaneler gibi, okuyanların, okuduklarını tartışanların toplandığı mekanlarmış eskiden. şimdi kahvehaneler de, kıraathaneler de kaaave haline getirildi, geyik ortamı oldu.

olayın daha gerçekçi yanı şudur:
demokrat parti zamanında ya da tek parti rejimi döneminde ülkedeki bütün kahvehanelerin kapatılıp yerlerine okuma odası yapılması emri çıkar. esnaf da duruma ayak uydurmak için apar topar 3-5 kitap bulup, kahvahaneleri okuma odası olarak yeniler. durum bundan ibarettir.

adana dakilerden bir tanesinin camında şöyle bir yazı yazan mekandır.

'' feyşın tivi geldi ''

(bkz: kıraathane masası)

kıraat kuran-ı kerim'in tiyatral sahnelerini dinleyenlerin hayallerinde canlandırma yöntemlerini içiren bir islami bilim dalıdır. arapça kelime anlamı "okumak" demektir.

kuran musikisinin serbest okunuşunu kıraat-ı aşere'ye göre içeren ve her defasında farklı okunan ve tonu ve içeriğide değiştiren bir yöntemdir. normal musikide sadece tek bir metin olmasına rağmen kuran'ın okunuşundaki 10 çeşit okunma (aşere) ve farklı anlamla insan sesinin piyanoyla veya kanunla akort edilmesi sayesinde geniş olanaklara sahiptir.

kıraat imamlarından her birinin,rivayet ve tariklarının ittifak ile temsil ettiği okuyuşa kıraat yedi veya on kıraattan her birinin kendisine dayandırıldığı kimseye de imama denir.bir imam'a ait raviye(talebesine)nisbet edilen kıraat farklılığına rivayet; bu rivayeti nakleden ,yani kıraat imamlarından birisinden kıraat rivayet eden kişiye de ravidenilmiştir.ravilerin ravileri arasındaki farklı nakillere de 'tariktabiri kullanılmıştır.kıraatları bilen kimseye kurra; bunları sözlü olarak nakledip okutan kimseye de mukri denilmiştir.

*

kıraathane kuran-ı kerim okunan yer olarak anlaşılır bu tanıma göre ama günümüzde okey, pişti, batak, ihale vb. oyunlar oynanan, dini olarak sadece çay ocağının üstünde karınca duası olan yerler haline gelmiştir.

19 mayıs 2008 itibariyle sigara içilmesi yasaklanan yerler arasında bulunan birçok ailede 2. adres olarak adlandırılan mekan

kazık mekanlardır efendim. arkadaşla tavla atmak için kıraathaneye gidilir. iki çay içip bir tost yenir ve 6 ytl hesap ödenir. içime oturdu lan!

içerisine iskambil destesinin ve okey takımının sokulmadığı eskide kalmış kahve evleri. eski demişken, şimdi ki gibi işsiz güçsüz herkesin ya da ipini koparanın orda olmadığı zamanlara tekabül ediyor. oyun olarak bilardo, santranç, langırt, dama, tavla ve türevlerinin oynandığı söylenmektedir. içerisinde koca koca kitaplıkların bulunduğu özgür düşünce ortamı sıfatını hak eden mekanlardır. en son görüldüğü zamanlar, siyasi karışıklığın en yoğun olduğu ve kanın gövdeyi götürdüğü tarihler olduğu söylenmekle birlikte; özgür düşünme ortamı olduğundan çeşitli saldırılara maruz kalan yerler olduğu da hatırlatılmaktadır.

kutsal mekanlardır. bu mekanların içinde kadın yoktur bundan dolayı da sorun yoktur. şahsımın hayatım boyunca en rahat ettiği mekandır.

osurursun, geğirirsin, iddaa kuponu yapıp maç izlersin filan. harikulade yerlerdir.

kıraat eylenen yerler. mesela eskiden beri kanlıca yoğurdu yenilen yerin eski sahibi lütfü bey, istanbul defterdarlığına tekabül eden görevi sırasında yan yalıda ikamet ediyormuş. arkadaş toplantıları evlerde mümkün olamayacağından ötürü, bu kahvehane'yi yaptırmış. erkekler burada toplanıp kıraat eylermiş. sohbetler, bol köpüklü meşhur kahvesi yüzünden, bebek'ten sandallarla gelen misafirlerle daha da keyifli bir hal alırmış. kazanç gayesi gütmeyen bu yer, zamanla oldukça ünlenmiş. ismail ağa'ya devrine sebep yalının yanması olmuş."boğaziçi konuşuyor" adlı eserde bu yangının ve geçmişin detayları saklı. bu kitabın en eski baskısı da bende mevcut. bu vesile ile rahmetli büyük dedem lütfü beyi de saygıyla anıyorum.

ilk kıraathane istanbul'da 1550'li yıllarda açılmıştır.
kıraathane'deki kıraat sözcüğü 'okumak'tan gelmektedir. vakt-i zamanında şimdiki kahvelerin aksine okur yazar, aydın kesimin bir araya gelip şiir, edebiyat sohbetleri yapıp tavla, satranç gibi oyunlar oynadıkları yerdir.

şu andakilerin alayı kahvehanedir, kıraathane çok farklı bir şeydir ve şimdikilerle alakası yoktur.

giden binlerce insan, binlerce boşa geçen zaman, çoğu da bir şeye yaramaz. yazık böyle insanlara.

oturur oturmaz bize 4 çay bi 52 denir.

anlam olarak ayrı ayrı ele alırsak kelimeleri okuma-evi olarak çevrilir kendileri. (bkz:ali i hsan varol aksanı ile anlatım )

anlam kaymasına uğramış bir kelime. bizim aklımıza yeşil örtülü masaların üzerinde yaşlı amcaların okey ve kart oynadığı bir mekân geliyor ama kıraat kelimesinin anlamı "okuma" zaten. kıraathane de okuma evi, okuma yeri yani. bu iki gündür dönen "millet kıraathaneleri" muhabbetinde bazı kişilerin işleve değil de isme takıldığını görüyorum.

bu arada yine bir giriyi aktroll sanılma korkusuyla yazdım ama sağlık olsun.