metafizik

metafizik kavramının çıkışı dandik bir tercüme yanlışına dayanır şöyle ki:
eski çağlarda bilimadamları ve felsefeciler bilimsel kitaplar yazdıklarında bunları iki bölüme ayırırlarmış: fizik yani dünyasal bilimler ve doğa üstü bilimler, dinler, tanrılar filan. metafizik fizikten sonraki bölüm anlamına gelir ki kitapların ikinci bölümünü oluşturur. yani ilk bölüm fizik, ikinci bölüm fizikten sonraki bölüm olarak.

fizik olanı incelediğine göre, metafizik de olsa olsa olmayanı inceleyendir.

fizik biliminin olan her şeyi inceleyemediğine inananların ilmi.

(bkz: aşkın metafiziği)

hem tarihsel (metinlerin yayımı ve yorumlanması) hem de felsefi nedenlerden ötürü metafizik, tanrıbilimle ve varlık olarak varlığın bilimiyle her zaman karıştırılmıştır.

(bkz: metafizik öğe)

kimi zaman bazı metinlerde türkçe'ye aşkın olarak çevrilmiş olan sözcük.

fizik, işlemcinin yürüttüğü algoritmaysa, metafizik, işlemcinin yapıldığı silikondur. nasıl ki bir program mekanik bir alette mi, vakum tüplü antika bir bilgisayarda mı, yoksa modern bir silikon işlemcide mi çalıştığını anlayacak bakış açısından yoksun ise, fizik de üzerinde koştuğu donanımı anlayacak bakış açısından yoksundur. demem o ki, tanrı bir gün kâinatı bir flash diske atıp arkadaşının bilgisayarına kopyalasa bizim ruhumuz duymaz. öyleyse bundan bize ne?

kanta göre pratik aklın yapamadığıdır.
nietsche ise metafizik yapamıyorsam o zaman yoktur der.

halbu ki: (bkz: onların kalpleri vardır onunla aklederler)

felsefenin bir dalıdır. ilk felsefeciler tarafından, "fizik bilimlerinin ötesinde kalan" anlamına gelen "metafizik" sözcüğü ile felsefeye kazandırılmıştır..

metafiziğin incelemeleri; varlık, varoluş, evrensel, özellik, ilişki, sebep, uzay, zaman, tanrı, olay gibi kavramlar üzerinedir..

fiziğin ilerleyişini yavaşlatan kavramdır.
'fizik kendini metafizikten sakın' newton

evrenin tümünü değişmez ve asıl olan nitelikleriyle salt akılla anlama ve öğrenme çabası.

merak edilen ve açıklanamayan şeyleri saçma olaylarla açıklamaya meyilli insanların sık sık kullandığı argümanlardan biridir. bir olayı inandırmak için de kullanılır. ne yazık ki insanlar ve toplumlar her tür metafiziğe inanmaya yatkındırlar.

örneğin;

a: masanın üzerinde küçük bir peri var.
b: ama ben bir şey görmüyorum.
a: elbette, çünkü bu görünmez bir peri.
b: ama dokunamıyorum da.
a: elbette, bu peri görünmez, dokunulmaz ve hakkında hiçbir somut veri edinilemez bir peri.
b: peki o zaman var olduğunu nereden biliyorsun?
a: çünkü bu perinin varlığının kanıtları var.
b: nedir bu kanıtlar?
a: mesela yağmurun yağması bu perinin varlığının kanıtıdır. bu peri yağmur perisi. ne zaman yağmur yağsa bu perinin varolduğunu anlıyorum.
b: peki yağmurun sebebinin bu peri olduğunu nereden biliyorsun?
a: çünkü başka birsek olamaz. sen söyle o zaman yağmurun neden yağdığını?
b: yağmurun neden yağdığını bilmiyorum. ama yağmurun sebebinin elindeki peri olduğuna inanmam için başka deliller gerekli.
(dikkat ediniz, artık bu noktada, b dahi perinin varolup olmadığını veya niteliklerini sorgulamaktan çıkıp, varlığının delillerini tartışmaya başlamıştır).
a: bu perinin varlığını kanıtlamaya aslında gerek bile yok. herkes beyninin derinliklerinde bu perinin varlığına inanır. sadece kişinin gönül gözünü açması gerekir. bu peri kendi kendinin kanıtıdır. ayrıca kendi varlığına dair inancı hepimizin beynine koymuştur. hem sonra, başka turlu yağmurun nasıl yağdığını açıklamanın yolu olmadığından, bu perinin varlığına inanmak zorundasın.
b: peki bu perinin nitelikleri neler? neye benzer? nasıl bir şeydir?
(dikkat edildiği gibi perinin nitelikleri, varlığının kanıtlarının tartışılmaya başlanmasından sonra gündeme gelmiştir).
a: bu peri 15 cm boyunda, kanatlı, zayıf, ince bir varlıktır. akillidir, konuşkandır ve neşelidir. devamlı kanat çırpar. ne zaman yağmurun yağmasını isterse bunu diler ve yağmur yağar.
b: bilmiyorum, bana yine de inanması biraz zor geliyor.
a: ama inanmazsan, bu peri kızar ve evini sel bastırır. inanırsan ve dediklerini yaparsan ise bahçendeki bitkileri yeşertir, evine bolluk getirir.
(dikkat ediniz, burada da insan motivasyonunun temel ilkeleri olan "ödül" ve "ceza" prensipleri kullanılmaktadır).
b: ben yine de inanmıyorum.
a: inanmıyorsan, olmadığını kanıtla o zaman?
b: ???

(bkz: hurafe)
(bkz: masal)

fiziğin henüz açıklayamadığı şeylerdir. fizik bunu açıkladığında artık metafizik değildir.

bilim var oluş konusunda big beng e kadar gidebiliyor.
big beng patlamasına yol açan enerji nerden geldi, bundan önce ne vardı
gibi sorularla bilim ilgilenmez bunlar metafiziğin alanına girer.
aslında bu giri metafizik ve bilim arasındaki ilişkiye (ya da ilişkisizliğe) bir örnek oldu ama olsun.