öklid

youknowho youknowho
· 27
öklid gelmiş geçmiş matematikçilerin içinde adı geometri ile en çok özdeştirilen kişidir. geometri dünyasında kapladığı bu seçkin yeri kendisinin büyük bir matematikçi olmasından çok, geometrinin başlangıcından kendi zamanına kadar bilinen ismi ile öğeler adını taşıyan kitabında toplamıştır. öklid derlemesinin tutarlı bir bütün olmasını sağlamak için, kanıt gerektirmeyen apaçık gerçekler olarak 5 aksiyom ortaya koyar. diğer bütün önermeleri bu aksiyomlardan çıkarır. öklid soruları cahit arf'ı matematiğe yakınlaştırır
eğitimini akademi'de tamamladıktan sonra i̇skenderiye’de büyük bir matematik okulu kuran öklid, çağlar boyu matematikle ilgilenen hemen herkesin gözdesi olmuştur. geometriyi ispat ve aksiyomlara dayalı bir dizge olarak işleyen 13 ciltlik kitabı “elementler” bu alandaki ilk kapsamlı çalışmaydı. kendinden önceki tales, pisagor, platon, aristoteles gibi matematikçi ve geometricilerin çalışmalarını temel alan öklid’in bu yapıtı, iki bin yıl boyunca önemli bir başvuru kaynağı olarak kullanılmıştır. düzlem geometrisi, aritmetik, sayılar kuramı, irrasyonel sayılar ve katı cisimler geometrisi öklid’in kitabında ele aldığı başlıca konulardı. öklid’in her önermeyi daha önceki önermelerden çıkarma yöntemi, kendisine atfedilen “geometrinin babası” sözünü de haklı kılar. kitapta yer alan aksiyomlara, teoremlere ve ispatlara dayanan sentez yöntemlerinin batı düşüncesi üzerindeki etkisinin kitabı mukaddes'ten sonra ikinci sırada yer aldığı söylenir. russell, elementler'in bugüne kadar yazılmış en büyük kitap olduğunu ileri sürer. einstein ise “gençliğinde bu kitabın büyüsüne kapılmamış bir kimse, kuramsal bilimde önemli bir atılım yapabileceği hayaline kapılmasın” der.
öklid geometrisi 19. yüzyılın başına kadar rakipsiz kaldı. hatta 20. yüzyılın ortalarına kadar bile orta öğretimde geometri, öklid'in öğelerine bağlı olarak okutuldu.
öklid'in yaşamı konusunda hemen,hemen hiçbir şey bilinmiyor. önceleri bir yunan kenti olan megara'da doğduğu sanıldıysa da, sonradan megaralı öklid'in, öğeler'in yazarı i̇skenderiyeli öklid'den yüzyıl kadar önce yaşamış olan bir felsefeci olduğu ortaya çıkmıştır.
öklid üzerinde çalıştığı proje hakkında diyorki: "bir doğru istenildiği kadar uzatabilir." ve "i̇ki noktadan bir ve yalnız bir doğru gecer."
jouissance jouissance
· 31
öklid'in geometri üzerine eserlerinin latin dünyasına girişi arapça'dan tercüme vasıtasıyla olmuş (rönesansın harika sanatına giden yoldaki temel kitap);bu günden baktığımızda görsel sanatlara, perspektife ve genel olarak optiğin ürettiği fantazmalara böylesine düşman bir kültürün görselliğe karşı gözlerini kapatmasına yol açan kırılmalar nelerdi ve nerelerde yaşandı diye de sormadan edemiyorum.