petrodolar döngüsü

şimdi hayal edelim ki bu döngü kırıldı. doar eski prestijini kaybetmeye başlayacaktır. değerini de yaaş yavaş yitirecektir. alalım mesela türkiye gibi bir ülkeyi. bu ülkenin dövizrezerleri 300 ytl'lik 200 dolar ve 200 ytl'lik 100 avro olsun.

petrol, olur da avro ile satılmaya başlarsa avroya talep artarken değeri de artacaktır. 100 avromuz 240 ytl olurken, arzı artan ve değeri düşen 200 dolarımız da 240 ytl olacaktır.

nispeten işe yaramaz hale gelen doları elde tutmanın zarar olacağı görülebilmektedr. lakin onları satıp avroyadönüştürmek mümkün mü? elbette mümkün. lakin bu dolar arzını artıracaktır. arzın yüksek olduğu bir yerde ufak ufak satıp dönüştürmek gerekecektir. netekim 100 dolarımızı 110 ytl'den satabileceğiz. bununla da 44 avro alabileceğiz.

sonuçta elimzde döviz rezervi olarak 350 ytl değerinde 244 avro ve 110 ytl değerinde 100 dolar olacaktır. toplam dövizimiz azalmış biraz. avroya gre baya değer kaybetmiş ytl. ayrıca döviz rezervinin karşılığı da azalmış (350 + 110 = 460 < 500).

ama düşünün ki ab üyesi bir ülke olsun. aynı durumda onun döviz rezervinde sadece dolar olacaktır. elindeki doları gönlünce satabilecektir. aslında satarsa ekime kadar, satmazsa sikine kadar. en önemli erji kaynağı maliyetlerini bir darphanenin işletme maliyetine kadar indirebilecektir zaten.

ab'de olp da avro kullanmayan bir ülke de türkiye gibi ülkelerin yaşaığı sorunları çekecektir azıcık. o da ona göre hareket edecektir elbette.

bu arada bu avronun, doların puştluğu da şu: bu para dışardan mal almak için kullanılacak para. olurda petrol fiyatı 2 avro/varil ve 3 dolar/varil denirse en başta ve bu fazla oynamazsa. süreç başında elimizdeki para ile 167 varil petrol alınabilirken (100 + 67) sonunda 158,7 varil petrol alınabilmekte (122 + 36,7). fakirleşti azcık.

böyle de boktan bişeydir, allah kahretsin.

zamanında saddam'ın chavez ile beraber petrolü euro ile satarak yıkmaya çalıştığı döngü. amerikan ekonomisini tüketim ile beraber ayakta tutabilen yapıtaşlarındandır. eğer bu denge olmasaydı, 2007 yazında yaşanan mortgage olaylarında amerikan ekonomisi büyük darbe alırdı.

ahmedinecad'ın son açıklamaları ile [" doların değersiz bir kağıt parçasına dönüşmesi " ] iran petrollerinin satışlarında %65 oranında euro, %20 oranında jpy %15 diğer para birimleri oranlarını kullanarak çomak sokmaya çalıştığı döngü. daha önce çomak sokmaya çalışanlar çok ağır cezalandırılmıştı abd tarafından. * bakalım şimdi neler olacak ?

petrol ihraç eden ülkelerin kasalarına cukkaladıkları dolarların genel adıdır petrodolar. yani; petrol satışından sağlanan gelirin literatürdeki karşılığı. petrol aleminde geçer akçe, her yerde olduğu gibi dolar'dır. petrol almak isteyen ülke, öyle ya da böyle dolar ile ticcareti kabullenmek zorundadır. yok "ben çıkıntılık yapıcam birader, kendi para birimimle satıcam. en olmadı yuro falan getirin" diyen olursa, abd ordusu demokrasi getirmek ve halkınızın baskı altında olduğunu düşünmek suratiyle onları özgürlüğe kavuşturmak için ülkenize giriverir. kabul edilsin ya da edilmesin, rezerv para dolardır. opec ülkeleri, özellikle arap yarımadasındakiler, ciddi rakamlarla ifade edilen cari fazlalar ortaya koymakta. bu da dünya ekonimisi öyle ya da böyle dengeden uzaklaştırıyor. araplar da, mali sisteme çaktırmadan! bu paraları "sıcak para" adı altında ülke ekonomilerine sokup çıkartıyor. amerika ve ingiltere de, dünyayı mali sistem çöküntüsünden kurtarmak için, bütün petrol çıkan toprakları zaptediyor ve ele geçiriyor. döngü bu.
doların rezerv para kabul edilmesi ise 1972 yılına dayanır. suudi kraliyet ailesi, ülkelerindeki taşaklı pozisyonlarını abd hükümetinin koruması karşılığında petrol ticaretinde dolarla iş görmeyi kabul etti. son zamanlarda rusya ve çin başı çekmek üzere bazı ülkeler, aralarındaki ticareti kendi para birimleriyle yapıyorlar. abd için büyük bir sorun mu bu? yakında daha net göreceğiz.

amerika'nın 15 trilyon dolar borç alıp da batmamasının sebebi, borçları kendi para biriminden alırsan gerektiğinde para basar borcunu ödersin, yine de son zamanlarda özellikle çin gibi ihracatçıların ticaret yaptığı ülkelerle kendi parasından alışveriş yapması, doların euro karşısında bu kadar değer kaybetmesini açıklayabilir.

amerika'nın oraya buraya saldırması da sorunu çözmeyecektir zira 2001'den beri gittikçe kan kaybeden amerikan doları, yakın zamanda belki euro'yla belki de başka bir şeyle değiştirilecektir, bunu yapan ufak petrol ülkeleri değil de süper güçler olunca, abd de borcunun altında ezilip iflas edecektir, tabii bundan ülkeyi üretmeyen bir tüketim makinesi hâline getirmekle sorumlu kimseler etkilenmeyecektir, aksine, abd'nin en büyük şirketleri ekonominin alt ve orta sınıf için bu kadar kötü gittiği dönemde 2.9 trilyon dolar nakit paranın üzerinde yatmaktadırlar.

(bkz: ırak şam petrol devleti)