sanayi devrimi

james watt'ın 1765 yılında buhar makinesini keşfetmesi ve bunun bir enerji kaynağı olarak kullanılması ile başlayan, seri üretim, kol gücünün yerini makine gücünün alması, ürün çeşitliliği ve sayısının artması, vs. gibi sonuçları olan değişim sürecidir. sömürgecilik, sömürgecilik yarışları ve bunların sonucunda dünya savaşlarına uzayan olaylar zincirini tetiklemiştir. ağır sanayi ve mekanik makine çağı sanayi devrimi ile başlamıştır, internet devrimi ile gözden düşmeye ve yerini dijital çağa bırakmaya başlamıştır.

insan yarına verilmesi gereken history of civilization dersinin ödevi olduğu için hakkında pek iyimser olamıyor maalesef.. iyi bok oldu afedersin sanayi devrimi oldu da.. al sana karbondioksit.. al sana iklim değişiklikleri.. al sana küresel ısınma ..

avrupa da 18. ve 19. yüzyıllarda birçok yeni buluşun ortaya çıkması ve bunların hayata geçirilmesi, bunun sonucunda ekonomik tablodan, sanatta bakış açısına kadar her konuda köklü değişikliklerin yaşanmasını sağlamış olan devrim.

kübizmin başlangıç noktasıdır. bir çizgifilm sahnesindeki gibi yere üzerinde tnt yazan kutudan barut dökülür bir ip gibi ve en sonundan da çakmak çakılır... o kübizm barutunun çakmağı sanayi devrimidir. şöyle ki sanayi devriminin başlangıcında doğal olarak endüstriyel makina vb malzemelerin hepsi belli geometrik formlardan meydana geliyordu. aslında doğadaki herşey geometrik formlardan geliyordu ama sanayi devrimiyle bu geometrik fomlar kendini daha çok belli etti, öne çıktı; böylece kapitalizm asıl amacı bu değilse de sanatı beslemiş oldu.

sanayi devrimi ya da endüstri devrimi, avrupa'da 18. ve 19. yüzyıllarda yeni buluşların üretime uygulanması ve buhar gücüyle çalışan makinaların makinalaşmış endüstriyi doğurması, bu gelişmelerin de avrupa'daki sermaye birikimini arttırmasına denir. bu devrim ile birlikte demir yollarının ulaşımdaki etkisi artmış ve üretilen ürünler bu yol ile birbirine kara yolu ile bağlı tüm karalara kolaylıkla ulaştırılmıştır. sömürgecilik sistemini hızlandırıp şimdiki emperyalist düzenin oluşumunu sağlayan devrimler serisidir.

ulus devlet gibi bir tanımın ortaya çıkmasına sebebiyet vermiş olay.

insanların verimli üretim yapmasına vesile olan devrimdir. fakat hiç bir şey bundan sonra aynı olmamıştır.

dünyadaki pisliğin şeklini değiştiren müstesna bir olaydır. artık pisliği yayacak olan şey kılıç değil paradır.

(bkz: merkantilizm)

insanlığı bunalımlara, savaşlara yöneltmiştir midir? belki de öyledir fakat gözden kaçırılan bir şey vardır bu olaya dair. akıllı olsaydık da bu devrimi biz gerçekleştirip o adaletli imparatorluğumuzun geniş topraklara hükmetmesi nedeniyle de tüm dünyayı boka batıracak bir gelişme olarak değil de tüm dünyanın refahını arttıracak bir gelişme olarak kullansaydık. ama ne oldu elin oğlu kafasını kullandı ve kendi ahlak anlayışı doğrultusunda gelişimini hızlandırdı.batı uygarlığının temellerinde zaten var olan "önce ben" anlayışının gereğini yaptı adamlar, evet bence de yanlış ama onlar yüzyıllardır görüp bildiklerini yaptılar. biz ise o haram bu günah derken cihan imparatorluğunu batırdık. sanayi devrimi olması gereken, insanlığa hizmet eden bir gelişmedir. sorun bunun var olmasında değil bizim bu gelişmeyi takip edemeyişimizdedir.

şimdilerde ise sanayi devriminin küçük çocuğu büyüyüp serpilmeye başlamıştır, kendisi bilgi toplumudur. fakat sanayileşme sürecini tamamlayamamış bir toplum olarak geleceğin ilerlemeci akımı olan bilgi toplumunu izlemekten başka bir şey yapamayacağız.

(bkz: fordizm)

james watt'ın 1765'de buhar makinesini bulması ve bunun enerji kaynağı olarak kullanılması sanayi devriminin olduğunu gösterir derler hep. aslında tek başına yeterli değildir. karl marx'ın dediği gibi bir devrimin olabilmiş olması için toplumun üç ana etkeninin yıkılım baştan inşaa edilmesi gerekliydi; ekonomik değişim, kültürel değişim, siyasal değişim. mr. watt'ın buhar makinesi ile ekonomik değişim gerçekleşmiş oldu, biraz açacak olursak; fabrikaların kurulması, teknolojinin gelişmesi, enerji kaynaklarının yaratılması üretimde verimliliğe sebebiyet verdi, paralelinde de ekonomik büyümenin oluşmasını sağladı. marx'ın artı değer diye bahsettiği bu değil tabi. dipnot düşme imkanımız olmadığı için parağraf arası not düşmek durumundayız. kültürel değişim'in var olması marx'ın hep söylediği gibi maddi değerlerle gerçeklecekti ve öylede oldu. tabi siyasi değişiminde doğrudan etkisi olmuştur, olmasıda gerekli zaten.
1789 yılında gerçekleşen fransız ihtilali adı üstünde fransayı ilgilendirmesi gerekirken neden hep dünya üzerinde büyük bir etki sağlamıştır. koskoca bir çağı kapayabilmiştir. işte devrimin son parçası olan ,bence kilit rol oynayan, siyasi değişimi tetiklemiş olmasındandır önemi. vallahi helal olsundur.

(bkz: sömürgecilik)
(bkz: birinci dünya savaşı)

bu devrimin tiyatro alanın da en büyük özelliklerinden birisi, gerçek anlamda yönetmen kavramını ortaya çıkartmıştır. o zamana kadar dagınık bir yapıda olan tiyatro, yönetmenin ortaya çıkmasıyla toplanıp önemli bir yol katetmiştir.

tüm dünyayı derinden etkileyen birçok sonuca sahip devrimdir.

sanayi devrimi veya endüstri devrimi olarak tanımlanacak bu devrimle birlikte;

insan ve hayvan gücü önemini büyük oranda yitirmiş, odun gibi yenilenebilir kaynakların yerini buhar makinesi, kömür ve petrol gibi yenilenemez kaynaklar almıştır. kömür-petrol üretimi ve kullanımı 18. yydan itibaren artarak devam etmiştir.

devrim öncesinde daha bireysel olan, aile içinde kalan veya sanatkarların kendi çabalarıyla ürettikleri ürünler kullanılırken, devrim sonrasındaki seri üretimle birlikte ise makineleşmenin de etkisiyle geleneksel mal ve hizmet gücünün yerini para ekonomisi almıştır. çocuk işçiler, mesai saatleri ve hafta tatilleri gibi koularda yeni düzenlemelere gidilmiştir.

sermaye ve yeni finansman araçları doğmuştur. merkez bankası kurulmuştur. ingiltere sömürgelerinden elde ettiği kârı ve getirdiği köleleri finansman aracı olarak kullanmıştır. kurulan özel bankalar faizlerini büyük ölçüde düşürerek fabrika sahiplerinin sermaye ihtiyacını karşılama yoluna gitmişlerdir.

endüstriyel devrimle beraber kapitalizm ortaya çıkmıştır denebilir. bir süre sonra işçiler arasında çatışmalar çıkmış ve serbest pazar kapitalizmine karşı sesler yükselmeye başlamıştır. karl marxın das kapital adlı eseri de tam olarak bu dönemde yazılmıştır. sosyalizm ve komünizmin temelleri bu şekilde atılmıştır.

tüm bunlar endüstri devriminin yaşamı gözle görülebilir bir oranda nasıl değiştirdiğini kanıtlar niteliktedir.

(bkz: germinal)

social policy kavramının ivme kazanmasına yol açan devrimdir. sanayi devrimi sonrası işçi sınıfının ortaya çıkışı ile işçilerin örgütlenmesi ve haklarını araması, devletleri sosyal politikalar yapmaya itmiştir. adı sosyal politika olmasa da aslında insanlığın en başlarından beri görülen politikalar sanayi devrimi sonrası iyiden iyiye sosyal politika adını almıştır ve 20. yüzyılın ikinci yarısında atağa kalkmıştır.

doğanın ve diğer türlerin çöküşünü hızlandırmıştır. sömürü düzenini yaygınlaştırmıştır. eşyanın tabiatına aykırıdır. çok büyük bir global felaket yaşanırsa, sonuçlarından kurtulmak mümkün olabilir. umut işte...