tanzimat edebiyatı

liselerde öğrencileri çıldırtan edebiyat dersindeki ikinci konu.

tanzimat dönemi birinci ve ikinci dönem olarak ikiye ayrılır.birinci dönem yazarları toplum için sanat ilkesini benimseyip toplumsal konulara yönelirken ikinci dönem yazarları padişahın baskısı nedeniyle de sanat için sanat ilkesini benimseyip kişisel konulara yönelmişler ağır sanatlı bir dil kullanmışlardır

divan edebiyatına tepki olarak doğan, değiştirme, düzenleme anlamlarına gelen batı etkisindeki ilk edebiyat akımımızdır. lise de ve öss hazırlık zamanında bana pek bir çektirmiş akımdır kendisi. 1. dönem ve 2. dönem olarak 2'ye ayrılır.

1. dönemde sanat toplum içindir. sanatçılar aynı zamanda devlet adamlarıdır. dilde sadeleşme savunulmuş ancak sağlanamamıştır. şiirde ağır bir dil kullanılmaya devam edilmiştir. klasisizm ve romantizm etkisinde kalınmıştır. bu dönemde edebiyatımıza pek çok tür girmiştir. ( roman, hikaye, öykü, gazete, makale ) bu dönemin önemli sanatçıları: ibrahim şinasi, namık kemal, ahmet mithat efendi, şemsettin sami, ahmet vefik paşa dır.

2. dönem de ise sanat sanat içindir. aruz ölçüsü kullanılmış, şiirlere özel adlar verilmiştir. kafiye göz içindir.ağır bir dil kullanılmıştır. divan edebiyatı nazım şekilleri terk edilmeye başlanmıştır. fransızcadan dilimize yeni sözcükler girmeye başlamıştır. bireysel konular işlenilmiştir. ve bu dönem servet-i fünun akımına zemin hazırlamıştır. önemli sanatçıları: recaizade mahmut ekrem, abdülhak hamit tarhan, nabizade nazm, samipaşazade sezai dir.


peki bunların hepsini ezberledik, öğrendik ne oldu? ne siz sorun ne ben söyleyeyim.

(bkz: felatun bey ile rakım efendi)
(bkz: intibah)
(bkz: taaşşuk ı talat ve fitnat)
(bkz: zehra)
(bkz: karabibik)

vs

lisedeki edebiyat dersinin en zevkli bölümü.

1.dönem : ( toplum için sanat )
şinasi ( ilklerin adamı )
namık kemal ( vatan şairi )
ziya paşa ( eski - yeni karmaşası )
ahmet mithat efendi ( yazı makinesi )
ahmet vefik paşa ( moliere'den çeviriler )
şemsettin sami ( orhun kitabeleri,kutadgu bilig çevirisi )
direktör ali bey

2.dönem : ( sanat için sanat )
recaizade mahmut ekrem ( kulak için kafiye )
abdülhak hamit tarhan (şair-i azam )
samipaşazadde sezai ( sergüzeşt,küçük şeyler )
nabizade nazım ( zehra,karabibik )
muallim naci ( göz için kafiye )

sanat toplum içindir görüşü hakim olduğundan dolayı, üslup daha sade ve anlaşılırdır.

tanzimatçılar o dönemin koşulları içinde büyük işler başarmışlardır. hepsi bir ölçüde yenilikçidir. edebiyatın sınırlarını genişletmiş, yeni türler geliştirmişlerdir. edebiyata insanı, toplumsal sorunları sokmuşlardır. bugün kullandığımız birçok kavramın tohumlarını tanzimatçılar ekmişlerdir. kendilerinden sonra gelen kuşaklara yürünecek yolu göstermişlerdir.