uydu

bir gökcisminin çekim alanı nedeniyle belli bir yörüngeye oturmuş cisim.

dünyanın bir doğal uydusu, ay, vardır; binlerce de insan yapımı uydusu.

çoklu ses sistemlerinde*** surround sesin oluşturulmasını sağlayan hoparlörlerin adıdır. sayıları çoktur, önünüze, arkanıza her tarafınıza yayarsınız, ses daha bi gerçek olur.

her oyuncunun top yerde sektikten sonra bir kere dokunma hakkı olduğu, bacak arası, rövaşata, kafa gibi değişik gol atma versiyonlarına göre fazla sayıların alındığı bir çeşit oyun. mahalleler arasında bile değişik isimleri vardı bu oyunun. rövaşata yapmak gibi kahramanlıklara girşilince çok kafalar,gözler yarılırdı zamanında.

(bkz: gezegenlerin uyduları)

ilk yapay uydu 14 ekim 1957’de sovyetler birliğinin uzaya gönderdiği, basketbol topu büyüklüüğünde bir cisim olan sputnik-1’di. 1950’lerin sonlarından başlayarak dünya yörüngesine pek çok yapay uydu gönderildi. yapay uydular farklı biçimlerde sınıflandırılıyor.

uyduların dünya’ya uzaklıklarına göre veya yörünge türlerine göre sınıflandırılması şlöyle:
1) alçak-yer yörüngesi (low earth orbit-leo): dünya yüzeyinden 200 ila 1200 km yukarıda.
2) orta-yer yörüngesi (medium earth orbit-meo): 1200 ila 35.286 km
3) yerle eşzamanlı yörünge (geosynchronous orbit-geo): dünya yüzeyinden 35.786 km yukarıda.
4) yüksek-yer yörüngesi(high earth orbit-heo): 35.786 km’den yukarıda.

amaçlarına göre uydular;

meteoroloji uyduları: iklim koşlullarını ve meteorolojik olayları gözlemlemek için kullanılan uydular. sözgelimi büyük bir kasırganın oluşumunu, nereye yöneldiğini bu uydular yardımıyla izleyebilirsiniz. bu tür uydular farklı yörüngelerde dolanabiliyorlar. dünyayla eş zamanlı dolananlar olduğu gibi alçak yörüngede bulunan meteoroloji uyduları da var.

askeri amaçlı uydular: füze hedeflerinin fotoğraflarını çekmek, denizcilik ve havacılık için kesin konumlar sağlamak, silahlı kuvvetlerin çeşlitli bölümleri arasında bilgi alışverişi sağlamakta kullanılıyorlar. casus uydular, askeri haber alma uyduları bu sınıfta yer alıyor. bu uydular çoğunlukla gizli kalmak için yüksek yörüngede yer alıyorlar.

gökbilim uyduları: evreni gözlemek ve keşfetmek amacıyla kullanılan uydular. en bilinen gökbilim uydusu hubble ve chandra uzay teleskoplar. hubble, uzay mekiklerinin kolayca ulaşabileceği alçak yörüngede dolaşıyor. chandra’nınsa zaman zaman dünya’dan uzaklaştığı eliptik bir yörüngesi var.

konum belirleme uyduları: dünya’daki konumunuzu ve izleyeceğiniz rotayı bulmada büyük kolaylık sağlayan küresel konumlandırma sistemi (global positioning system–gps) uyduları. yanınızda taşıyacağınız küçük bir alet yardımıyla konumunuzu belirlemeye yardım eden bu uydular yerden yaklaşık 20 bin kilometre yükseklikte dolanıyorlar.

haberleşme uyduları: televizyon yayınları ya da cep telefonu hizmetleri gibi haberleşme amaçlı görevleri yerine getiren uydular. yüzeydeki alıcılar çoğunlukla sabit konumda olduklarından bu tür uydular yerle eşzamanlı yörüngede dolanırlar.

alıntıdır...

2005 yılı itibariyle;
- dünya yörüngesinde 9544 tane insan yapımı uydu dönmekte. bu uyduların 4085 tanesi rusya'ya, 3967 tanesi de amerika birleşik devletleri'ne ait.
- uzay çöplüğü diye bildiğimiz ve aslında bizim tarafımızdan oluşturulan çöplükte de yaklaşık 19155 tane uydu bulunmakta.
- uzaya gönderilen ilk insan yapımı uydu sputnik 1, rusya* tarafından 4 ekim 1957 tarihinde fırlatılmıştır ve yörüngesi 215 km yüksekliktedir.
- uzay istasyonlarından emekli mir 390 km yükseklikteki yörüngesinde siktiri yedikten sonra yerine geçen uluslararası uzay istasyonu* 340 km yükseklikteki yörüngesinde inşa edilmiştir.
- hubble uzay teleskobu da yıllardır 595 km yükseklikteki yörüngesinde üçüncü gözümüz olmaya devam etmektedir. gerçi onun da sonu yaklaştı ne yazık ki.



(kalaba bi mekan)

http://science.nasa.gov/RealTime/JTrack/3d/JTrack3d.html

bu siteyi de kurcalayın. siteyi açınca karşınıza bir anda sürpriz bişi gelecek. dünya'ya farklı bir bakış açısı kazandırır belki. nasa ya.. kutsal mekan.

(bkz: uydu devlet)

yapay uyduları gece gökyüzünde yıldızlar gibi parlayarak, kendi yörüngesini takip edip, 3-4 saniye içerisinde kaybolurken görebilirsiniz. uçaklar gibi ışık çıkararak ilerlemezler. o yüzden yıldıza benzeyen ama kendi yörüngesinden ayrılmadan 3-4 saniye içinde kaybolan bir şey gördüğünüzde "ufo lan" diye atlamayın. ben bunu genelde yaparım. ama, atmosfer dışında çok çok küçük, yörüngesiz, ışıksız uçan bir cisim görürseniz o kesinlikle bir uydu değildir.

çok teknik bir konu olan uydular hakkında belgesel birçok soruya cevap veriyor.